Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Paciènci(-sanguino)
Rumex sanguineus
Polygonaceae
Nom en français : Oseille sanguine.
Descripcioun :Aquesto paciènci, pulèu raro au nostre, trachis dins li fourèst fresco, li gaudre e proche d'aigo. Li fueio en cor à la baso, amé un pecou, soun pas acido. Se recounèis subretout à si valvo de fru entiero, pu longo que larjo emé soulamen un couissin desveloupa (au contro de Rumex conglomeratus que n'a tres). Coumpara emé la paciènci-agroumelado, proun coumuno que ié sèmblo proun.
Usanço :Es estado cultivado en Éuroupo coume liume. S'adoubo coume d'espinarc, pamens fau chanja mai d'un cop l'aigo de couissoun. Ramentan que faudrié pas trop en manja malodi l'acide óussali.
Port : Erbo
Taio : 30 à 90 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rumex
Famiho : Polygonaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 3
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Ribiero
- Fourèst fresco
- Gaudre
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Rumex sanguineus L., 1753